دیدگاه اهل سنت درباره معاویه

برادران اهل تسنن ما درباره‏ى معاویه دو رأى و دو نظر دارند:

 یک عده از برادران اهل تسنن معاویه را قبول دارند، یک عده هم قبول ندارند. بیشتر برادران سنى شافعى معاویه را قبول ندارند حتى کتابهایى درباره معاویه نوشتند؛ عباس عقّاد نویسنده‏ى معروف مصرى کتابى درباره‏ى معاویه نوشته به نام معاویة فى المیزان؛ معاویه را مى‏سنجد. بسیار کتاب عجیب و تحلیلى مهمى است که درباره‏ى خصوصیات اخلاقى معاویه نوشته. البته برادران زیادى هم از اهل تسنن که بیشتر برادران حنفى ما هستند که در کشور خودمان در مرزهاى جنوبى کشورمان و بعضى از مرزهاى شرقى کشورمان هستند و همچنین در اقطار عالم اسلام که سنى‏هاى حنفى هستند اینها به معاویه اعتقاد دارند معاویه را قبول دارند. ما هم با این‏که خودمان معاویه را قبول نداریم ...احساسات آنها را جریحه‏دار نمى‏کنیم اهانت هم نمى‏کنیم، اما حقایق تاریخى را بیان مى‏کنیم. امیرالمؤمنین معاویه را قبول نداشت. امیرالمؤمنین با معاویه قابل مقایسه نبود. این از بدترین ظلمهاى تاریخ و ظلمهاى روزگار بوده که امیرالمؤمنین و معاویه را در کنار هم قرار داده. نه براى خاطر این‏که معاویه در دوران حکومتش چه کرده. نه به خاطر این‏که معاویه با امیرالمؤمنین چه کرده، بلکه به خاطر شخصیت معاویه و شخصیت امیرالمؤمنین قبل از خلافت.

 امیرالمؤمنین آن کسى است که در اولین جرقه‏ى اسلام به اسلام ایمان آورده. اولین کسى که بعد از گفتن «قولوا لااله‏الااللَّه» از زبان پیغمبر از مردها قبول کرد این دعوت را، امیرالمؤمنین بود. بعد هم از آن تاریخ تا دم مرگ یعنى بیش از پنجاه سال امیرالمؤمنین در راه این ایمان عاشقانه تلاش کرد. عاشقانه جنگید. هزاربار جان خودش را در معرض تلف شدن قرار داد. هزاران بار از جان پیغمبر از مقدسات اسلامى، از احکام اسلامى، از مؤمنین واقعى و خالص دفاع کرد. یک شب آسودگى و راحت ندید. و تمام رنجها را تحمل کرد براى خاطر این ایمان سیزده سال با پیغمبر در مکه بود. ده سال با پیغمبر در تمام ماجراها و آزمایشها در مدینه بود. این یک طرف قضیه است. حالا امیرالمؤمنین، معرفتش، تقوایش، زهدش، جهادش، بى‏اعتنائیش به دنیا، علمش، فقهش، همه‏ى این خصوصیاتش را که ملاحظه کنید یک شخصیت عظیم غیرقابل تصور در ذهن را انسان مى‏بیند. بعد مى‏رویم سراغ معاویه. معاویه همان کسى است که آن وقتى که امیرالمؤمنین ایمان آورد، او ایمان نیاورد. امیرالمؤمنین از اسلام دفاع کرد او و پدرش و برادرش و قوم و خویشایش با امیرالمؤمنین و با پیغمبر و با اسلام جنگیدند، تمام سیزده سال زندگى پیغمبر در مکه بین پیغمبر و جناح ابوسفیان و فرزندان ابوسفیان جنگ و معارضه بود. بعد هم که پیغمبر به مدینه آمدند باز هم دائماً با اینها درگیرى و جنگ و نزاع داشتند؛ در بدر و احد و در احزاب و در همه‏ى این جنگهایى که تا سال هشتم وجود داشت. امیرالمؤمنین در کنار پیغمبر، معاویه در نقطه‏ى مقابل، تا وقتى که پیغمبر اکرم مکه را فتح کرد. وقتى مکه را فتح کرد، ابوسفیان ایمان آورد، همه‏ى کسانى که مغلوب شده بودند و ایمان و آوردند، معاویه هم ایمان آورد. شما ببینید بین این دو شخصیت که یکى اسلام را از آغاز ولادت در آغوش مى‏گیرد، بزرگ مى‏کند، حفظ مى‏کند، حراست مى‏کند، در راهش شمشیر مى‏زند، و بالاخره همان شمشیرزدنها به فتح مکه منتهى مى‏شود، و آن دیگرى در تمام این مدت به اسلام ایمان ندارد، با اسلام مى‏جنگد و بعد هم که مکه فتح شد، جزو مؤمنین فتح مى‏شود. یعنى بعد از آنى که پیغمبر غالب شد تسلیم مى‏شود. یک چنین وضعى است که من این فاصله‏یى را که با این بیان من ترسیم کردم، از فاصله‏ى واقعى به مراتب کمتر و کوچکتر است.

آیة الله خامنه ای ، خطبه‏هاى نماز جمعه 1/4/1363